ПАРАДИГМА РАДІОЕЛЕКТРОННИХ ВИМІРЮВАНЬ: ВІД ПОГРІШНОСТІ ДО НЕВИЗНАЧЕНОСТІ
Ключові слова:
вимірювальні моделі, засоби вимірювальної техніки, програма метрологічної атестації, безлунна камера, метрологічна атестація засобів вимірів.
Анотація
Стаття присвячена розгляду концептуальних питань організації і проведення радіоелектронних вимірювань. Результати дослідження свідчать, що адекватність і достовірність відповідності радіоелектронних вимірювань у рамках використання принципу невизначеності слід ототожнювати як з характером апостеріорних результатів вимірювань, так і з виробленням рішення щодо їх погрішностей в можливих інтервалах змін цих погрішностей у вигляді деяких відхилень, що безпосередньо і відображає наявність факту невизначеності вимірювання.
Посилання
1. Metrolohichna atestatsiya zasobiv vymiryuvalʹnoyi tekhniky. State system for en-suring the uniformity of measurements. Metrological certification of measuring instruments. [Tekst]: HOST 8.326 - 89: vved. 01. 01. 91. - M: Yzd-vo standartamy-tov, 1991.
2. ISO 5725-1, Accuracy (trueness and precision) of measurement methods and results. Part 1. General principles and definitions. (ISO 5725-1 Tochnistʹ (pravylʹnistʹ i pretsyziynistʹ) metodiv ta rezulʹtativ vymiryuvanʹ - Chastyna 1: Zahalʹni polozhennya ta vyznachennya) *
3. ISO / IEC Guide 99: 2007, International Vocabulary of Metrology (VIM) (ISO / IEC Guide 99 Mizhnarodnyy slovnyk z metrolohiyi - Osnovni i zahalʹni ponyattya i vidpovidni terminy (VIM)).
4. Strohanova Ye.P. Rozvytok pryntsypu dostovirnosti pidtverdzhennya vidpovidnosti. // Tekhnolohiyi informatsiynoho suspilʹstva. Spetsvypusk T-Comm, serpenʹ 2009. S. 138-140.
5. Metrolohichne zabezpechennya rozrobky, vyhotovlennya i eksplua-tatsiyi nestandratizovannykh zasobiv vymiryuvanʹ [Tekst]: HOST 8.326 - 78: vved. 01. 07. 79. - M: Yzd-vo standartov, 1984.
6. torhivli, V. A. bezlunna kamery [Tekst] / V. A. torhivli // zarubizhzhya. radioelektronika. 1974. № 12. - S. 20 - 46.
7. Tarasenko Yu.S. Fizychni osnovy radiolokatsiyi. Dnipro: Porohy, 2011. 487 s
8. Maslov M.Yu., Samokov L.M., Skachkov D.V. Vyprobuvalʹna bezekho-vaya kamera diapazonu 30..1200 MHts. Tekhnolohiyi informatsiynoho zahalʹno-stva. Spetsvypusk T-Comm, serpenʹ 2009. S. 123-128.
9. Nakonechnyy V.S., Prysyazhnyy A.E., Poberezhnyy A.A. Elektrody-namicheskikh modelyuvannya z vykorystannyam bezekhovikh kamer SVCH. Metodyka otsinky koefitsiyenta bezlunna. Kharkivsʹkyy universytet Povitrya-nykh syl. Systemy obrobky informatsyy. 2005, Vyp. 9 (49). S.116-123.
10. Balabukha N.P., Menshykh N.L., Solosin V.S. Elektromahnitne modelyuvannya nyzʹkochastotnoyi rupornoyi bezlunniy kamery. P'yatnadtsyata shchorichna naukova konferentsiya ITPE RAN za pidtrymky IEEE-APS-LEOS-CHAPTER Zbirnyk tez dopovidey. Pid red. d.f.-m.n. V.N. Kisi-lya.- M .: ITPE RAN. 2014. S. 51-53.
11. A.s. №1095107 SRSR. Sposib vyznachennya kharakterystyk pryymalʹno-peredavalʹnoyi anteny [Tekst] / Yu.S. Tarasenko, V.V. Turchyn. (SRSR). - opubl. 30.05.84, Byul. № 20.
12. A.s. №1141319 SRSR. Sposib vyznachennya kontsentratsiyi elektro-troniv v ionosferniy plazmi [Tekst] / Yu.S. Tarasenko, V.V. Turchyn (SRSR). -opubl. 23.02.85, Byul. №7.
13. A.s. №759002 SRSR. Prystriy dlya vymiryuvannya rozsiyuyutʹ vlastyvostey radiolokatsiynoyi tsili z plazmovoyi obolonkoyu [Tekst] / F.I. Kolomoytsev, Yu.S. Tarasenko, V.V. Turchyn / (SRSR). - №759002 zayavl. 28.08.78.
14. ISO / IEC 17007: 2009 «Otsinka vidpovidnosti. Metodychni vka-piznannya po rozrobtsi normatyvnykh dokumentiv, pryznachenykh dlya pry-transformatsiynykh zmin pry otsintsi vidpovidnosti »(ISO / IEC 17007: 2009« Conformity assessment - Guidance for drafting normative documents suitable for conformity assessment »).
15. ISO / IEC 17000: 2004 Otsinka vidpovidnosti. Slovnyk i zahalʹni pryntsypy (ISO / IEC 17000: 2004, Conformity assessment - Vocabulary and general principles).
16. ISO / IEC Guide 98-1: 2009 Uncertainty of measurement - Part 1: Intro-duction to the expression of uncertainty in measurement, IDT. Nevyznachenyy-nistʹ vymiryuvannya. Chastyna 1. Vvedennya v kerivnytstva za vyslovom neopre-nosti vymiryuvannya. M. Standartynform. 2017.
17. ISO / IEC 98-3, Uncertainty of measurement - Guide to the expression of uncertainty in measurement (GUM: 1995) (ISO / IEC Guide 98-3 Ni-vyznachenistʹ vymiryuvanʹ - Chastyna 3: Kerivnytstvo po vyrazhennyu neopre-nosti vymiryuvanʹ ( GUM: 1995).
18. Pokhodun A.I. Eksperymentalʹni metody doslidzhenʹ. Yak i pokhybky ineopredelennosti vymiryuvanʹ. Navchalʹnyy posibnyk. SPb: SPbHU ITMO, 2006. 112 s.
19 Zakonu Ukrayiny «Pro metrolohiyu ta metrolohichnu diyalʹnistʹ». Iz zminami y dopovnennya, vnesenymy Zakonamy Ukrayiny vid 15 sichnya 2015 roku N 124-VIII, vid 22 chervnya 2017 roku N 2119-VIII, vid 9 lystopada 2017 roku N 2189-VIII (Zminy, vneseni pidpunktom 9 punktu 8 rozdilu VI Zakonu Ukrayiny vid 9 lystopada 2017 roku N 2189-VIII, vvodyatʹsya v diyu z 1 travnya 2019 roku, vrakhovuyuchy Zminy, vneseni Zakonom Ukrayiny vid 7 chervnya 2018 roku N 2454-VIII), vid 6 chervnya 2019 roku N 2740-VIII (Zminy, vneseni pidpunktami 2 , 3 y 6 - 10 punktu 13 rozdilu I Zakonu Ukrayiny vid 6 chervnya 2019 roku N 2740-VIII, nabirayutʹ chynnosti z 3 lypnya 2020 roku)
20. Pro pohodzhennya materialiv Pereliku katehoriy zakonodavcho rehulʹovanosti zasobiv vymiryuvalʹnoyi tekhniky, chto pidlyahayutʹ periodichniy povirtsi. Postu-nova Kabinet Ministriv Ukrayiny ot 4 chervnya 2015-ho. N 374 Iz zminami y do-povnennyami, vnesenymy postanovyv Kabinetu ministriv Ukrayiny vid 3 zho-vtnya 2018 roku N 852, diye z 25.04.2019. Kyyiv KM Ukrayiny.
21. «Zahalʹni vymohy do kompetentnosti Vyprobuvalʹnyy ta kalibruvalʹnikh laboratoriy» (vidpovidno do ISO / IEC 17025 do: 2017). Natsio-nalʹne ahent·stvo z akredytatsiyi Ukrayiny (NAAU). Systema upravlinnya NA-AU. Nakaz №244-YA vid 23.04.2018 r
23. DSTU ISO 9001 diye do: 2015. Natsionalʹnyy Standart Ukrayiny. Systemy upravlinnya yakistyu. Vymohy. DSTU ISO 9001 diye do: 2015 (ISO 9001: 2015-ho, IDT). Vidpovidaye Ofitsiynomu tekstu. Derzhavne pidpryyemstvo «Naukovo-doslidnyy instytut metrolohiyi vymiryuvalʹnykh y upravlyayuchykh system» (DP NDI «Si-stema»). Nadano chynnosti: nakaz DP «UkrNDNTS» vid 31 hrudnya 2015-ho. № 221 z 2016-07-01. (DP «UkrNDNTS» http://uas.org.ua).
24. DSTU ISO / IEC 17025-2019 Mizhderzhavnyy standart Zahalʹni vymohy do kompetentnosti vyprobuvalʹnykh ta kalibruvalʹnykh laborato-riy. General requirements for the competence of testing and calibration laborato-ries.
25. Tekst Porivnyalʹnoho analizu DSTU ISO / IEC 17025-2019 c HOST ISO / IEC 17025-2009MKS 03.12.20 Data vvedennya 2019-09-01 Pidhotovleno Respublikansʹkym unitarnym pidpryyemstvom "Bilorusʹkyy derzhavnym-nyy tsentr akredytatsiyi" (Derzhavne pidpryyemstvo "BHTSA") na osno-ve vlasnoho perekladu na rosiysʹku movu anhlomovnoyi versiyi standartu. M.: Standartynform, 2020.
26. Bilous O.I., Merdanya M.K., Shvedov S.V. SVCH-elektronika v si-stem radiolokatsiyi i zv'yazku. Tekhnichna entsyklopediya. Vydannya 2-e, do-konannya. U 2-kh knyhakh. Knyha 1. Moskva: TEKHNOSFERA, 2018. – 818 p.
27. Tarasenko Yu.S., Stelyuk B.B., Prokopovych-Tkachenko D.I. Suchasni pidkhodi dostovirnosti mytnoho kontrolyu optychno neprozorikh ob'yektiv. / «Suchasni pidkhodi do sotsialʹno-ekonomichnoho, informatsiynoho ta naukovo-tekhnichnoho rozvytku sub'yektiv natsionalʹnoho hospodarstva»: monohrafiya / za red. L.M. Savchuk, L.M. Bandorinoyi. - ISBN 978-617-518-381-6 Dnipro: Porohy, 2020. pp.416-427
2. ISO 5725-1, Accuracy (trueness and precision) of measurement methods and results. Part 1. General principles and definitions. (ISO 5725-1 Tochnistʹ (pravylʹnistʹ i pretsyziynistʹ) metodiv ta rezulʹtativ vymiryuvanʹ - Chastyna 1: Zahalʹni polozhennya ta vyznachennya) *
3. ISO / IEC Guide 99: 2007, International Vocabulary of Metrology (VIM) (ISO / IEC Guide 99 Mizhnarodnyy slovnyk z metrolohiyi - Osnovni i zahalʹni ponyattya i vidpovidni terminy (VIM)).
4. Strohanova Ye.P. Rozvytok pryntsypu dostovirnosti pidtverdzhennya vidpovidnosti. // Tekhnolohiyi informatsiynoho suspilʹstva. Spetsvypusk T-Comm, serpenʹ 2009. S. 138-140.
5. Metrolohichne zabezpechennya rozrobky, vyhotovlennya i eksplua-tatsiyi nestandratizovannykh zasobiv vymiryuvanʹ [Tekst]: HOST 8.326 - 78: vved. 01. 07. 79. - M: Yzd-vo standartov, 1984.
6. torhivli, V. A. bezlunna kamery [Tekst] / V. A. torhivli // zarubizhzhya. radioelektronika. 1974. № 12. - S. 20 - 46.
7. Tarasenko Yu.S. Fizychni osnovy radiolokatsiyi. Dnipro: Porohy, 2011. 487 s
8. Maslov M.Yu., Samokov L.M., Skachkov D.V. Vyprobuvalʹna bezekho-vaya kamera diapazonu 30..1200 MHts. Tekhnolohiyi informatsiynoho zahalʹno-stva. Spetsvypusk T-Comm, serpenʹ 2009. S. 123-128.
9. Nakonechnyy V.S., Prysyazhnyy A.E., Poberezhnyy A.A. Elektrody-namicheskikh modelyuvannya z vykorystannyam bezekhovikh kamer SVCH. Metodyka otsinky koefitsiyenta bezlunna. Kharkivsʹkyy universytet Povitrya-nykh syl. Systemy obrobky informatsyy. 2005, Vyp. 9 (49). S.116-123.
10. Balabukha N.P., Menshykh N.L., Solosin V.S. Elektromahnitne modelyuvannya nyzʹkochastotnoyi rupornoyi bezlunniy kamery. P'yatnadtsyata shchorichna naukova konferentsiya ITPE RAN za pidtrymky IEEE-APS-LEOS-CHAPTER Zbirnyk tez dopovidey. Pid red. d.f.-m.n. V.N. Kisi-lya.- M .: ITPE RAN. 2014. S. 51-53.
11. A.s. №1095107 SRSR. Sposib vyznachennya kharakterystyk pryymalʹno-peredavalʹnoyi anteny [Tekst] / Yu.S. Tarasenko, V.V. Turchyn. (SRSR). - opubl. 30.05.84, Byul. № 20.
12. A.s. №1141319 SRSR. Sposib vyznachennya kontsentratsiyi elektro-troniv v ionosferniy plazmi [Tekst] / Yu.S. Tarasenko, V.V. Turchyn (SRSR). -opubl. 23.02.85, Byul. №7.
13. A.s. №759002 SRSR. Prystriy dlya vymiryuvannya rozsiyuyutʹ vlastyvostey radiolokatsiynoyi tsili z plazmovoyi obolonkoyu [Tekst] / F.I. Kolomoytsev, Yu.S. Tarasenko, V.V. Turchyn / (SRSR). - №759002 zayavl. 28.08.78.
14. ISO / IEC 17007: 2009 «Otsinka vidpovidnosti. Metodychni vka-piznannya po rozrobtsi normatyvnykh dokumentiv, pryznachenykh dlya pry-transformatsiynykh zmin pry otsintsi vidpovidnosti »(ISO / IEC 17007: 2009« Conformity assessment - Guidance for drafting normative documents suitable for conformity assessment »).
15. ISO / IEC 17000: 2004 Otsinka vidpovidnosti. Slovnyk i zahalʹni pryntsypy (ISO / IEC 17000: 2004, Conformity assessment - Vocabulary and general principles).
16. ISO / IEC Guide 98-1: 2009 Uncertainty of measurement - Part 1: Intro-duction to the expression of uncertainty in measurement, IDT. Nevyznachenyy-nistʹ vymiryuvannya. Chastyna 1. Vvedennya v kerivnytstva za vyslovom neopre-nosti vymiryuvannya. M. Standartynform. 2017.
17. ISO / IEC 98-3, Uncertainty of measurement - Guide to the expression of uncertainty in measurement (GUM: 1995) (ISO / IEC Guide 98-3 Ni-vyznachenistʹ vymiryuvanʹ - Chastyna 3: Kerivnytstvo po vyrazhennyu neopre-nosti vymiryuvanʹ ( GUM: 1995).
18. Pokhodun A.I. Eksperymentalʹni metody doslidzhenʹ. Yak i pokhybky ineopredelennosti vymiryuvanʹ. Navchalʹnyy posibnyk. SPb: SPbHU ITMO, 2006. 112 s.
19 Zakonu Ukrayiny «Pro metrolohiyu ta metrolohichnu diyalʹnistʹ». Iz zminami y dopovnennya, vnesenymy Zakonamy Ukrayiny vid 15 sichnya 2015 roku N 124-VIII, vid 22 chervnya 2017 roku N 2119-VIII, vid 9 lystopada 2017 roku N 2189-VIII (Zminy, vneseni pidpunktom 9 punktu 8 rozdilu VI Zakonu Ukrayiny vid 9 lystopada 2017 roku N 2189-VIII, vvodyatʹsya v diyu z 1 travnya 2019 roku, vrakhovuyuchy Zminy, vneseni Zakonom Ukrayiny vid 7 chervnya 2018 roku N 2454-VIII), vid 6 chervnya 2019 roku N 2740-VIII (Zminy, vneseni pidpunktami 2 , 3 y 6 - 10 punktu 13 rozdilu I Zakonu Ukrayiny vid 6 chervnya 2019 roku N 2740-VIII, nabirayutʹ chynnosti z 3 lypnya 2020 roku)
20. Pro pohodzhennya materialiv Pereliku katehoriy zakonodavcho rehulʹovanosti zasobiv vymiryuvalʹnoyi tekhniky, chto pidlyahayutʹ periodichniy povirtsi. Postu-nova Kabinet Ministriv Ukrayiny ot 4 chervnya 2015-ho. N 374 Iz zminami y do-povnennyami, vnesenymy postanovyv Kabinetu ministriv Ukrayiny vid 3 zho-vtnya 2018 roku N 852, diye z 25.04.2019. Kyyiv KM Ukrayiny.
21. «Zahalʹni vymohy do kompetentnosti Vyprobuvalʹnyy ta kalibruvalʹnikh laboratoriy» (vidpovidno do ISO / IEC 17025 do: 2017). Natsio-nalʹne ahent·stvo z akredytatsiyi Ukrayiny (NAAU). Systema upravlinnya NA-AU. Nakaz №244-YA vid 23.04.2018 r
23. DSTU ISO 9001 diye do: 2015. Natsionalʹnyy Standart Ukrayiny. Systemy upravlinnya yakistyu. Vymohy. DSTU ISO 9001 diye do: 2015 (ISO 9001: 2015-ho, IDT). Vidpovidaye Ofitsiynomu tekstu. Derzhavne pidpryyemstvo «Naukovo-doslidnyy instytut metrolohiyi vymiryuvalʹnykh y upravlyayuchykh system» (DP NDI «Si-stema»). Nadano chynnosti: nakaz DP «UkrNDNTS» vid 31 hrudnya 2015-ho. № 221 z 2016-07-01. (DP «UkrNDNTS» http://uas.org.ua).
24. DSTU ISO / IEC 17025-2019 Mizhderzhavnyy standart Zahalʹni vymohy do kompetentnosti vyprobuvalʹnykh ta kalibruvalʹnykh laborato-riy. General requirements for the competence of testing and calibration laborato-ries.
25. Tekst Porivnyalʹnoho analizu DSTU ISO / IEC 17025-2019 c HOST ISO / IEC 17025-2009MKS 03.12.20 Data vvedennya 2019-09-01 Pidhotovleno Respublikansʹkym unitarnym pidpryyemstvom "Bilorusʹkyy derzhavnym-nyy tsentr akredytatsiyi" (Derzhavne pidpryyemstvo "BHTSA") na osno-ve vlasnoho perekladu na rosiysʹku movu anhlomovnoyi versiyi standartu. M.: Standartynform, 2020.
26. Bilous O.I., Merdanya M.K., Shvedov S.V. SVCH-elektronika v si-stem radiolokatsiyi i zv'yazku. Tekhnichna entsyklopediya. Vydannya 2-e, do-konannya. U 2-kh knyhakh. Knyha 1. Moskva: TEKHNOSFERA, 2018. – 818 p.
27. Tarasenko Yu.S., Stelyuk B.B., Prokopovych-Tkachenko D.I. Suchasni pidkhodi dostovirnosti mytnoho kontrolyu optychno neprozorikh ob'yektiv. / «Suchasni pidkhodi do sotsialʹno-ekonomichnoho, informatsiynoho ta naukovo-tekhnichnoho rozvytku sub'yektiv natsionalʹnoho hospodarstva»: monohrafiya / za red. L.M. Savchuk, L.M. Bandorinoyi. - ISBN 978-617-518-381-6 Dnipro: Porohy, 2020. pp.416-427
Опубліковано
2021-06-09
Як цитувати
Tarasenko, Y., Prokopovych-Tkachenko, D., Savchenko, I., & Voskoboynik, V. (2021). ПАРАДИГМА РАДІОЕЛЕКТРОННИХ ВИМІРЮВАНЬ: ВІД ПОГРІШНОСТІ ДО НЕВИЗНАЧЕНОСТІ. Системи та технології, 60(2), 102-119. https://doi.org/10.32836/2521-6643-2020.2-60.7
Розділ
Articles
ISSN 
